CBSE Class 6 Sanskrit रचना संवाद लेखनम्

We are offering Deepakam Class 6 Sanskrit Book Solutions and CBSE Class 6 Sanskrit रचना संवाद लेखनम् can be used by students as a reference during their preparation.

CBSE Class 6 Sanskrit रचना संवाद लेखनम्

संवाद लेखन प्राय: आज़ात्मक या प्रश्नात्मक होता है। दो या दो से अधिक व्यक्ति किसी विषय को आधारित करके बातचीत करते हैं। वार्तालाप करते समय निम्नलिखित बातों का ध्यान रखना चाहिए-

  • संवाद अथवा कथा-लेखन की पूर्ति करते समय संवाद तथा कथा को ध्यानपूर्वक पढ़ना चाहिए।
  • संवाद के पहले प्रश्न को पढ़कर अन्य प्रश्नों के प्रसंगानुकूल उत्तर दीजिए।
  • प्रश्न का उत्तर छेटा होना चाहिए। कभी-कभी दूसरा प्रश्न ही पहले प्रश्न का उत्तर बन जाता है।
  • उत्तर देते समय लकार, लिद्न का ध्यान अवश्य रखना चाहिए।
  • उत्तर देते समय प्रश्न के वाच्य पर भी ध्यान देना चाहिए।
  • उत्तर देने के बाद पूरा संवाद फिर से पढ़ लेना चाहिए।
  • संवाद तथा कथा-लेखन का अर्थ करके ही वाक्य की पूर्ति करनी चाहिए। अर्थ के बिना वाक्यपूर्ति अशुद्ध हो सकती है।
  • जब शब्द अथवा वाक्य निश्चित हो जाए तभी रिक्त-स्थान की पूर्ति करें।

अभ्यास प्रश्ना:

मज्जुषाया: सहायतया अधोदत्तं प्रत्येकम् संवाद् पूरयत। (मञ्जूषा की सहायता से नीचे दिए गए प्रत्येक संवादों को पूरा कीजिए।)

उदाहरणम् –
उच्चै: , सिंहः, वने, गर्जामि ।
प्रथम: त्वम् क: असि?
द्वितीय: अहम् …………. अस्मि।
प्रथम: त्वम् किम् करोषि?
द्वितीय: अहम् …………….. ।
प्रथम: त्वम् कथम् गर्जसि ?
द्वितीय: अहम् ……………. गर्जामि।
प्रथम: त्वम् कुत्र वससि?
द्वितीय: अहम् …………… वसामि।
उत्तराणि :
सिंह:, गर्जामि, उच्चै:, वने

CBSE Class 6 Sanskrit रचना संवाद लेखनम्

1. प्रथम: त्वम् कः असि? (1 × 4 = 4)
द्वितीय: अहम् …………………………………. अस्मि।
प्रथम: त्वम् किम् करोषि ?
द्वितीय: अह्रम् …………………………।
प्रथम: त्वम् कथम् कूर्जसि?
द्वितीय: अहम् …………………………………… कूजामि।
प्रथम: त्वम् कुत्र वसिस?
द्वितीय: अहम् ……………………………….. वसामि।
उत्तराणि :
खग:, कूजामि, मधुरम, नीडे।

[सेवम्, मित्रै: सह, फल्लरसम्, क्रीड़ाक्षेत्रम्।]

2. प्रथम: त्वम् किं करोषि? (1 × 4 = 4)

द्वितीय: अहम् ………………… खादामि। त्वम् किम् करोषि ?
प्रथम: अहम् ……………………. पियामि।
द्वितीय: किं त्वम् ……………………… आगच्छसि ?
प्रथम: तत्र त्वम् किं करोषि ?
द्वितीय: तत्र अहम् ………………… क्रीडामि।
उत्तराणि :
सेवम्, फलरसम्, क्रीड़ाक्षेत्रम्, मित्रै : सह।

[फलानि, छायाम्, परोपकाराय, परोपकारम्, वृक्षः।]

CBSE Class 6 Sanskrit रचना संवाद लेखनम्

3. प्रथ्म: त्वम् क: असि? (1 × 4 = 4)
द्वितीय: अहम् ……………………… अस्मि।
प्रथम: त्वमू किं करोषि?
द्वितीय: अहम् ………………………………….. यच्छामि।
प्रथम: त्वम् किमर्थ फलसि ?
द्वितीय: अहम् …………………………………………..
प्रथम: अहं सर्वेभ्य: …………………………… यच्छमि। अहं छयावृक्ष: अस्मि।
द्वितीय: शोभनम! त्वम् अपि ……………………….. करोषि।
उत्तराणि :
वृक्षः, फलनि, परोपकाराय, छायाम्, परोपकारम्।

[जनाः, उद्यानम्, प्रतिदिनम्, गच्छति, व्यायाम्, भ्रमणाय।] (1 × 6 = 6)

4. पौत्र: पितामह: प्रातः कुत्र ……………………………….?
पिमामही : तव पितामह: प्रात: ……………………… गच्छति ?
पितामही : आम् सः प्रतिदिनम् ……………………… गच्छति।
पौत्र: : किं स: एकाकी गच्छति?
पितामही : नहि, अन्ये ………………….. आगच्छन्ति।
पौत्र: तत्र ते किं कुर्वन्ति ?
पितामही ते ………………………………………….न्ति।
उत्तराणि :
गच्छति, उद्यानम्, प्रतिदिनम, भ्रमणाय, जना:, व्यायाम्

CBSE Class 6 Sanskrit रचना संवाद लेखनम्

तत्र अहम् क्रिकेट्खेलं खेलिष्यामि। त्वं कुत्र गच्छसि? (1 × 4 = 4)
आम् मम गृह्हकायँ संपन्नम्।
अहम् कीड़ाक्षेत्रं गच्छामि।
किं त्वम् अद्य खेलनाय न आगमिष्यिसि?

5. रवि: मित्र! कुत्र गच्छसि?
भानु: …………………………….. ।
रवि: तत्र त्वं कं खेलं खेलिष्यसि ?
भानु: …………………………….. ।
रवि: अहम् कलमाय आपणं गच्छामि।
भानु: …………………………….. ।
रवि: नहि, मम विद्यालय कार्य न पूर्णम्।
किं तव गृहकार्य सम्पन्नम् ?
भानु: …………………………….. ।
उत्तराणि:
अहुम् क्रीड़ाक्षेत्रं गच्छामि।
तत्र अहम् क्रिकेट्खेलं खेलिष्यामि। त्वं कुत्र गच्छसि ?
किं त्वम् अद्य खेलनाय न आगमिष्यसि?
आम् मम गृहकार्यं संपन्नम्।

error: Content is protected !!